Opmaak van het masterplan, gefaseerde restauratie en herbestemming

De abdij van Vlierbeek viert in 2025 haar 900-jarig bestaan. In 1125 schonk Godfried met de Baard, graaf van Leuven en eerste hertog van Brabant, aan de Benedictijnenabdij van Affligem een stuk grond naast de Vlierbeek. Twee jaar later, in 1127, stichtten de Benedictijnen er een priorij. De abdij van Vlierbeek werd grotendeels verwoest tijdens de godsdienstoorlogen in 1572. Vanaf 1642 startte de wederopbouw, waarbij delen van de ruïnes in de nieuwbouw werden opgenomen. De abdij groeide tijdens deze bouwcampagne uit tot een complex met abtswoning, gastenkwartier, boerderij, poorten en kerk. In 1775 werd architect Laurent-Benoit Dewez door abt Vanden Bruel gevraagd de plannen uit te werken voor de bouw van een volledig nieuwe abdij in neoclassicistische stijl, ter vervanging van de bestaande gebouwen.

Al sinds 1992 werkt architect Piet Stevens, medeoprichter van Studio Roma, aan de gefaseerde restauratie van de gebouwen van de voormalige benedictijnenabdij. In eerste instantie waren de abdijkerk, het gastenkwartier, de Westerpoort en het Oud Abtskwartier, waar Studio Roma gehuisvest is, aan de beurt. De ingestorte Noorderpoort werd in 2015-2016 gereconstrueerd. Daarna volgde in 2018 de restauratie van het tuinprieel en in 2021 de restauratie en herbestemming van het koetshuis en de paardenstal gelegen naast het Oud Abtskwartier. In 2022 ging ook de restauratie van het Nieuw Abtskwartier van start. Deze werf zal op tijd klaar zijn voor het 900-jarig bestaan van de abdij in 2025.
In 2015-2017 werkte Studio Roma samen met BUUR en Ars Horti aan een masterplan en bestemmingsonderzoek voor de abdijsite. Dankzij haar cultuurhistorische waarde en het omgevende groene landschap neemt de abdij een belangrijke plaats in binnen de toeristische-recreatieve structuur van Leuven. Het masterplan heeft tot doel de betekenis en meerwaarde van de erfgoedsite te versterken door nieuwe functies een plaats te geven binnen het abdijcomplex. De studie schetst een kader waarbinnen de gebouwen, tuinen en het omliggend landschap zich verder kunnen ontwikkelen tot een samenhangend ruimtelijk en functioneel geheel met wortels die tot diep in de geschiedenis reiken. Het studieteam maakte hiervoor gebruik van een voortdurende wisselwerking tussen analyse en synthese, ontwerpend onderzoek, uitwisseling van ideeën en participatie met de buurtbewoners. De uitvoering van het masterplan en het bijhorende landschapsontwerp moet het sluitstuk worden van de decennialange restauratiecampagne op deze unieke plek.