Wedstrijd voor het herbestemmingsonderzoek en de eerste dringende restauratiewerken

Het kasteel van Heers is één van de meest gaaf bewaarde opperhof-neerhofstructuren van Vlaanderen waarvan de bestaande, vijftiende-eeuwse bebouwing qua stijl balanceert op het snijvlak tussen de late gotiek en de vroege renaissance. Het kasteel van Heers leest dan ook als een 500 jaar oude en woelige geschiedenis van de provincie Limburg.  

Recent verwierf Herita het erfpachtrecht van de Vlaamse overheid over het erg vervallen kasteel. Herita uitte in 2023 de ambitie om samen met de vrijwiligers van vzw Heerlijk(heid) Heers en een heel aantal andere partners de verschillende verhalen van de site uit de doeken te doen in een toonaangevend opgezet erfgoedexperiment. Hiervoor ging Herita vzw op zoek naar een ontwerpteam voor de restauratiewerken in twee fasen: de vooronderzoeken waaronder de stabiliteitsstudie en zwambestrijding in een eerste fase en de eigenlijke casco-restauratiewerken in een tweede fase. Opmerkelijk aan de wedstrijdopdracht was dat Herita geen traditionele restauratie vooropstelde maar het ontwerpteam vroeg op zoek te gaan naar restauratieopties die de site veilig en toegankelijk maken en het verval en de vergankelijkheid van het kasteel omarmen en ermee durven uitpakken. De vergevorderde zwamaantasting maakte een snelle interventie wel noodzakelijk. Samen met Herita zou het ontwerpteam vervolgens de juiste herbestemming(en) en de bijhorende interventies aftoetsen.  

Studio Roma stelde voor de aanpak van de restauratiewerken een leidraad voor om beslissingen te nemen. Daarnaast ijverde Studio Roma zo snel mogelijk zacht gebruik toe te laten en werden al enkele herbestemmingsopties voorgesteld. Studio Roma werkte voor deze wedstrijd tot slot aan een reeks inspirerende beelden die het thema van vergankelijkheid illustreren en (mogelijke) tijdelijke invullingen suggereren.